Nhà văn Hữu Phương - tác giả "Quay đầu lại là bờ" qua đời

Trên trang cá nhân, nhà văn Nguyễn Quang Thiều cho hay, ông nhận được cuộc gọi nhỡ của nhà văn Hoàng Thụy Anh từ Quảng Bình. "Tôi biết có tin xấu về nhà văn Hữu Phương. Hôm qua, nhà văn Hoàng Thụy Anh nhắn tin: "Chú ơi, chú Hữu Phương, bệnh viện trả về 2 ngày rồi. Sáng nay có dặn dò cả nhà, rồi hôn mê đến giờ chưa có dấu hiệu tỉnh lại. Khả năng xấu chú à. Và sớm nay, nhà văn Hữu Phương đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng...

Xin ghi nhớ thông điệp về tình yêu thương của nhà văn Hữu Phương. Xin cúi đầu tiễn biệt ông!", nhà văn Nguyễn Quang Thiều bày tỏ. 

Nhà văn Hữu Phương - tác giả "Quay đầu lại là bờ" qua đời. (Ảnh: Báo Quảng Bình, FB nhà văn Nguyễn Quang Thiều)

Theo Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, trong điếu văn nhà văn Hữu Phương do chi hội nhà văn Việt Nam tại Quảng Bình chuẩn bị có viết: "Sự ra đi của ông lại làm sống dậy trong lòng chúng ta những ký ức đẹp về ông - một nhà giáo tâm huyết với nghề, một người yêu thơ đã sáng tác nhiều bài thơ đầu tay đi vào lòng người. Nhưng truyện ngắn và tiểu thuyết đã đến với ông như duyên nợ. 

Khoảng những năm 1984, 1985 ông chuyển hẳn sang văn xuôi. Chúng ta còn nhớ truyện ngắn đầu tiên "Trăng sáng vườn dưa" gây ấn tượng mạnh trên tạp chí Sông Hương bởi tính nhân văn và cái đẹp của con người. Một loạt truyện ngắn và tiểu thuyết sau đó đưa ông thành nhà văn kì cựu của miền Trung. Chiến tranh, người lính, thầy giáo là những đề tài sâu sắc, chắc chắn và tâm huyết của ông.

Trong nhiều năm bị bệnh tật hành hạ, nhà văn Hữu Phương đã để lại cho văn học Quảng Bình nói riêng và văn học Việt Nam nói chung nhiều tác phẩm có giá trị. Truyện ngắn "Trăng sáng vườn dưa" là cú hích để ông liên tiếp mở rộng sân chơi ở Tạp chí Văn nghệ Quân đội, báo Văn nghệ và tạp chí tỉnh bạn với các truyện như: "Ông Điện Biên", "Bến cũ", "Cổ tích mùa thu", "Con người thánh thiện", "Thầy giáo làng", "Đêm hoa quỳnh nở"… 

Các tập truyện ngắn: "Con người thánh thiện" (1991), "Đêm hoa quỳnh nở" (1995), "Hoa cúc dại" (1997), "Khách má hồng" (2002), "Anh bộ đội và cô gái mặc quần phục xanh" (2011), "Ba người trên sân ga" (2014). 

Các tiểu thuyết "Chân trời mùa hạ" (2011), "Súng nổ bến Thiên Đường" (2014), "Quay đầu lại là bờ" (2019) lần lượt ra mắt. Truyện ngắn "Ba người trên sân ga" được chuyển thể thành phim "Đời cát" (kịch bản: Nguyễn Quang Lập; đạo diễn: Nguyễn Thanh Vân) với nhiều giải thưởng lớn trong và ngoài nước.

Tiểu thuyết "Quay đầu lại là bờ" là một trong những tiểu thuyết thành công của ông, khẳng định bút lực và năng lượng sáng tạo dồi dào. "Quay đầu lại là bờ" đã đứng hẳn về phía đau thương của con người, lắng vào bề sâu của cuộc chiến, để sòng phẳng những gì mà cuộc chiến gây ra. Những tâm tư của các nhân vật trong tiểu thuyết là những dòng đối thoại đa thanh. Chính các khoảng trống, sự chênh lệch trong thế giới nội tâm của các nhân vật đã giúp ông phản ánh sâu sắc, luận bàn cởi mở, đa chiều, bộc lộ tư duy, quan điểm nghệ thuật về chiến tranh từ góc nhìn hậu chiến. Chiến tranh có thể chia cắt đất nước, chia cắt gia đình, tình yêu, bạn bè, nhưng tình yêu thương sẽ gắn kết, hóa giải mọi ngăn cách, mâu thuẫn, xung đột".

Nhà văn Hữu Phương tên thật là Nguyễn Hữu Thê, quê Đại Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình. Năm 1993, ông công tác tại Hội Văn học Nghệ thuật Quảng Bình, với chức Phó Chủ tịch Hội. 5 năm sau, ông được Đại hội bầu làm Chủ tịch Hội và được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam (năm 1996). Hai nhiệm kỳ làm Chủ tịch Hội, vừa làm công tác lãnh đạo, vừa viết văn, tiểu thuyết "Chân trời mùa hạ" của ông được viết 5 năm liền trong hoàn cảnh ấy. 

Tiểu thuyết đầu tay "Chân trời mùa hạ" do NXB Hội Nhà văn ấn hành năm 2009, sau đó, năm 2011, NXB QĐND đã tái bản với 10 nghìn cuốn. Tác phẩm này được giải nhì cuộc thi viết tiểu thuyết của Hội Nhà văn tổ chức lần thứ 3 (2006-2010), nhân kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Tác phẩm cũng đã đoạt cúp của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho đề tài: Nông nghiệp, nông thôn, nông dân Việt Nam (1982-2011).